کمردرد به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه می‌تواند نشانه ای از مشکلات مختلف پزشکی باشد. کمردرد گاهی بسیار ناتوان‌کننده است و بیشتر افراد ۳۰ تا ۵۰ سال را درگیر می‌کند. احتمال بروز درد با افزایش سن زیادتر می‌شود و در بیشتر موارد علت آن آسیب‌هایی مانند رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات است. در برخی موارد کمردرد می‌تواند نشانه ای از وجود مشکلات جدی پزشکی در اعصاب، دستگاه حرکتی، یا سایر دستگاههای بدن باشد. کمردرد اگرچه، گاهی طولانی‌تر یا عود کننده است، اما معمولا طی چند هفته بهتر می‌شود. در اغلب موارد برای رفع درد نیازی به جراحی نیست و می‌توان با انجام اقداماتی باعث تسکین یا پیشگیری از آن شد. در این مقاله علائم، علل، عوامل خطر، تشخیص و درمان کمردرد و راههای پیشگیری از آن مورد بحث قرار گرفته است.
جهت مشاهده و خرید گیت ترینر کلیک کنید
تجهیزات پزشکی وینکل پلاس
علائم کمردرد
وجود درد در هر ناحیه ای از کمر که گاهی به سمت باسن و پاها تا ساق کشیده می‌شود، علامت اصلی کمردرد است. درد کمر دامنه حرکتی را کاهش می‌دهد و معمولا با ایستادن، راه رفتن، بلند کردن چیزی، چرخیدن و خم شدن بدتر می‌شود. اگر اعصاب ناحیه آسیب دیده باشند، بسته به عصب آسیب دیده، درد ممکن است در سایر قسمتهای بدن هم احساس شود. درد می‌تواند کوبنده، تند و تیز، شبیه درد عضلانی، مبهم، یا همراه با سوزش و تیر کشیدن باشد. درد می‌تواند مداومت داشته باشد یا روشن و خاموش شود و ممکن است در یک طرف یا دو طرف بدن احساس شود. در اغلب موارد درد بدون درمان از بین می‌رود؛ اما اگر در ۲ هفته بهتر نشد باید به پزشک مراجعه کرد.
جهت مشاهده و خرید پارالل فیزیوتراپی کلیک کنید
تجهیزات پزشکی وینکل پلاس
کمردرد به عنوان علامتی از یک مشکل پزشکی جدی
کمردرد اگر همراه با موارد زیر باشد ممکن است علامتی از یک مشکل جدی باشد و باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد:
- کمردرد شدید و مداوم که شبها بدتر می‌شود و به فعالیت یا وضعیت بدن ارتباطی ندارد
- درد در زیر زانو و پایین پاها
- بی‌حسی، ضعف، یا گزگز در پاها یا کشاله ران
- درد ناشی از آسیب یا ضربه وارد شده به کمر
- درد توام با احساس ضربان در شکم
- سفتی و سختی پشت کمر در صبح
- کاهش وزن بدون دلیل
- تب، التهاب یا تورم
- بی اختیاری حرکات روده یا مثانه
- بی‌حسی نواحی تناسلی، مقعد، باسن
کمردرد حاد و مزمن
در صورتی که کمردرد در اثر فشار یا استفاده نادرست ایجاد شده باشد، معمولاً علائم آن کوتاه مدت است. اگر علائم بیشتر از ۳ ماه تداوم داشته باشد، مزمن تلقی می‌شود.
علل کمردرد
دلایل عمده کمردرد عبارتند از:
- علل متداول کمردرد: کشیدگی ماهیچه‌ها یا رباط‌ها، گرفتگی (اسپاسم) عضلانی، آسیبهای وارده به دیسک، و صدماتی مانند شکستگی و افتادن
- فعالیتها: بلند کردن نادرست اشیاء، بلند کردن اجسام خیلی سنگین، حرکات ناگهانی و نامناسب با ایجاد فشار یا اسپاسم
- مشکلات ساختاری: تنگی کانال نخاع، انحنای غیرطبیعی ستون فقرات، آرتروز، و پوکی استخوان باعث کمردرد می‌شوند. پارگی و برآمدگی دیسکها نیز با ایجاد فشار روی عصب درد ایجاد می‌کنند.
- حرکت و وضعیت بدن: نشستن به حالت بسیار خمیده در حین رانندگی یا هنگام استفاده از رایانه، پیچش، سرفه و عطسه شدید و ناگهانی، تنش عضلانی، کشیدگی بیش از حد، خم شدن نامناسب و طولانی، ایستادن یا نشستن طولانی، خوابیدن روی تشکهای نامناسب
- بیماریها و مشکلات پزشکی: عفونت مثانه، کلیه یا ستون فقرات، سنگ کلیه، پانکراتیت، کولیت زخمی، بیماریهای التهابی، زونا (اگر اعصاب کمر را متاثر کند)، اختلالات خواب، فیبرومیالژیا (درد و حساسیت مزمن در مفاصل، ماهیچه‌ها و تاندون‌ها)، اسپوندیلیت آنکیلوزان (التهاب مفاصل بین مهره ها)، سندروم دم اسب (اختلال در عملکرد اعصاب پایین نخاع)، سرطان یا تومورهای خوش‌خیم ستون فقرات، شکستگی استخوان و نوسانات هورمونی
جهت مشاهده و خرید تخت تراکشن کلیک کنید
تجهیزات پزشکی وینکل پلاس
عوامل خطر برای کمردرد
احتمال بروز کمردرد در موارد زیر افزایش می‌یابد:
- اشتغال به مشاغل نشسته، ورزش نکردن و سبک زندگی بی تحرک
- شروع فعالیتهای ورزشی بدون گرم کردن بدن و انجام حرکات کششی
- افزایش سن (به دلیل کاهش مایع بین مهرهها، تحریک پذیر شدن ستون مهره ها، کاهش تون عضلانی)
- چاقی
- مصرف سیگار (به دلیل کاهش جریان خون به ستون فقرات و فتق دیسک ایجاد شده در اثر سرفه مکرر)
- ابتلا به انواع آرتریت و سرطان
- اشتغال به کارهای پر استرس یا ابتلا به افسردگی و اضطراب
- بلند کردن نامناسب اشیاء (وارد آوردن فشار به کمر به جای پا)
- بارداری
- آمادگی جسمانی ضعیف
- عوامل ژنتیکی
تشخیص کمردرد
برای تشخیص کمردرد پزشک ابتدا سؤالاتی در مورد تاریخچه و علائم درد از بیمار می‌پرسد و سپس اقدام به معاینه فیزیکی می‌کند. طی معاینه فیزیکی قدرت پا، توانایی ایستادن و راه رفتن، دامنه حرکتی، رفلکس‌ها و تشخیص احساسهای گوناگون بررسی می‌شود. در موارد زیر ممکن است نیاز به انجام تصویربرداری‌ها، آزمایشها، و سایر روشهای تشخیصی باشد:
- اگر به نظر برسد که کمردرد متاثر از آسیب است
- یک علت زمینه‌ای نیازمند درمان وجود دارد
- درد یک سابقه طولانی و ممتد دارد
روشهای تشخیصی کمردرد
اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن: در تشخیص کمردرد اشعه ایکس همترازی و شکستگی استخوانها و علائم آرتریت را نشان می‌دهد، اما آسیب بافتهای نرم مانند عضلات، نخاع، اعصاب یا دیسک ها را آشکار نمی‌کند. ام آر آی و سی تی اسکن علاوه بر مشکلات استخوانها، فتق دیسک، مشکلات تاندون‌ها، اعصاب، رباط‌ها، رگهای خونی، و ماهیچه‌ها را نیز نشان می دهند.
اسکن استخوان: این تصویربرداری به کمک تزریق وریدی یک ماده رادیواکتیو (ردیاب) انجام می‌شود و قادر است تومورهای استخوان یا شکستگی فشاری مربوط به پوکی استخوان را آشکار کند.
الکترومیوگرافی (EMG): در این روش تشخیص کمردرد پاسخ اعصاب به عضلات به شکل تکانه‌های الکتریکی اندازه گیری می‌شود؛ و فشردگی عصب که می‌تواند همراه با فتق دیسک یا تنگی کانال نخاع باشد، تشخیص داده می‌شود.
آزمایشات: اگر پزشک هنگام تشخیص کمردرد به وجود عفونت یا برخی بیماریهای زمینه‌ای مشکوک باشد آزمایش خون یا ادرار تجویز می‌کند.
جهت مشاهده و خرید تخت کششی کلیک کنید
تجهیزات پزشکی وینکل پلاس
درمان کمردرد
درمانهای خانگی
کمردرد غالبا طی چند هفته به خودی خود بهبود می‌یابد. اولین قدم در خود‌مراقبتی یک تا دو روز استراحت و اجتناب از انجام فعالیتهای شدید و موقعیتهای تشدید کننده درد است. سایر اقدامات خانگی شامل موارد زیر هستند:
- تسکین کمردرد با استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن) و مسکنهای بدون نسخه (مانند استامینوفن)
- استفاده از کیسه یخ جهت کاهش کمردرد و تورم (کیسه یخ باید در یک حوله پیچیده شود)
- استفاده از کیسه آب گرم جهت رفع سفتی مفاصل یا گرفتگی عضلات
- انجام حرکات کششی
- استفاده از حمام گرم برای شل کردن ماهیچه‌های سفت شده
- خوابیدن روی پهلو، خم کردن زانوها و قرار دادن یک بالش بین پاها؛ در صورتی که دراز کشیدن به پشت امکان پذیر باشد، قرار دادن یک حوله لوله شده زیر ران
- ادامه فعالیتها و امور روزمره
درمان پزشکی
درمان دارویی
در صورت غیر موثر بودن درمانهای خانگی، باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک برای تسکین کمردرد دارو، فیزیوتراپی یا ترکیبی از هر دو را تجویز می‌کند. داروهای تجویزی معمولا عبارتند از:
- داروهای شل‌کننده ماهیچه جهت رفع اسپاسم
- کورتیزون (تزریقی) جهت کاهش التهاب
- داروهای اپیوئیدی (مخدر) مانند کدئین یا هیدروکودون جهت تسکین درد شدید
- داروهای ضد افسردگی (مانند آمی تریپتیلین)، اثربخشی این داروها هنوز در دست تحقیق است.
- تزریق بوتاکس: جهت فلج کردن عضلات رگ به رگ شده و کاهش درد
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست تمرینات و حرکات کششی خاصی برای تقویت کمر و تسکین کمردرد به بیمار آموزش می‌دهد. وی همچنین ممکن است از تکنیکهای زیر استفاده کند:
- حرکت مفاصل، تکنیکهای آزاد سازی ماهیچه
- آموزش تکنیکهای اصلاح وضعیت بدن
- اعمال گرما، تحریک الکتریکی و اولتراسوند
- معرفی و آموزش تمرینات قدرتی و انعطاف پذیری برای ماهیچه‌های شکم و کمر
- کشش کمر با استفاده از قرقره و وزنه برای برگرداندن فتق دیسک به موقعیت اولیه و تسکین درد
درمانهای مکمل
درمانهای مکمل میتوانند همراه با درمانهای معمولی یا به تنهایی مورد استفاده قرار گیرند. نمونه این درمانها عبارتند از:
کایروپراکتیک:. هدف کایروپراکتیک تنظیم بخشهای ضعیف و آسیب دیده سیستم اسکلتی عضلانی با توجه ویژه به مفاصل ستون فقرات به صورت دستی است.
استئوپاتی: در استئوپاتی با استفاده از تکنیکهای حرکتی، فشار، کشش آهسته و ریتمیک، مفاصل و عضلات را دستکاری می‌کنند.
شیاتسو: شیاتسو یا فشار درمانی با انگشت، نوعی ماساژ است که در آن درمانگر با انگشت، شست، و آرنج در راستای خطوط انرژی به بدن فشار وارد می‌کند.
طب سوزنی: طب سوزنی از طریق تحریک آزاد سازی اندورفین به تسکین کمردرد، کاهش التهاب و ایجاد آرامش در بیمار کمک می‌کند.
یوگا: یوگا و تمرینات تنفسی آن میتوانند عضلات کمر را تقویت کرده، وضعیت بدن را بهبود دهند. البته، این کار باید با نظارت مربی واجد شرایط انجام شود تا مشکلی ایجاد نشود.
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS): دستگاه TENS توسط الکترودهایی که روی پوست گذاشته می‌شوند پالس های الکتریکی کوچکی وارد بدن می‌کند. این پالسها باعث تولید اندورفین و مسدود کردن سیگنالهای درد می‌شوند.
درمان شناختی رفتاری (CBT): این درمان روشهای جدید تفکر را به بیمار می‌آموزد و در مدیریت کمردرد مزمن به او کمک می‌کند. درمان شناختی رفتاری با تکنیکهای آرام سازی و حفظ نگرش مثبت همراه است و مطالعات، اثربخشی آن را در فعال‌تر شدن، ورزش کردن، و کاهش خطر عود درد تایید کرده اند.
ماساژ و تکنیکهای آرام سازی: ماساژ دادن مناطقی از بدن که ممکن است باعث کمردرد شوند و اجرای تکنیکهای آرام سازی به تسکین درد کمر کمک می‌کنند.
جهت مشاهده و خرید تخت کششی غلتکی کلیک کنید
تجهیزات پزشکی وینکل پلاس
عمل جراحی
جراحی راه حل نهایی برای کمردرد شدیدی است که به سایر درمانها جواب نداده است. در موارد زیر، گزینه جراحی پیشنهاد می‌شود:
- درد مداوم و شدید همراه با ناهنجاری‌های ساختاری
- ضعف ماهیچه‌ها در اثر فشردگی عصب
- تحت فشار بودن نخاع تا حد ایجاد اختلال در امور روزمره
- از بین رفتن کنترل روده یا مثانه یا تخریب پیشرونده اعصاب
جراحی به روشهای گوناگونی انجام می‌شود:
همجوشی (فیوژن): در این عمل دو یا چند مهره از ستون فقرات که آسیب دیده اند و باعث کمردرد می‌شوند به یکدیگر متصل شده، دیسکهای بین آنها برداشته می‌شود. این کار باعث استحکام بیشتر ستون فقرات و کاهش درد می‌گردد.
دیسککتومی: این جراحی با برداشتن بخشی از دیسک که به عصب فشار می آورد همراه است.
دیسک مصنوعی: در این عمل یک دیسک مصنوعی جایگزین دیسک طبیعی بین دو مهره می‌شود.
برداشتن جزئی مهره: بخش کوچکی از مهره که بر نخاع یا اعصاب فشار وارد می‌آورد برداشته می‌شود.
فورامینوتومی: در این روش فورامن باز می‌شود. فورامن سوراخ استخوانی کانال نخاع است که ریشه عصب از آن بیرون می‌رود.
تزریق سلول: در این روش، سلولهای ترمیم کننده به درون مرکز دیسک بین مهره ای در ستون فقرات تزریق می‌شوند تا به بازسازی دیسکها کمک کرده، درد را از بین ببرند.
درمان الکتروترمال داخل دیسکال (IDET): در این روش سوزنی وارد دیسک می‌شود و به مدت ۲۰ دقیقه آن را گرم می‌کند. این کار برآمدگی دیسک و تحریک عصب ناشی از آن را کاهش می‌دهد.
نوکلئوپلاستی: در این روش به کمک یک دستگاه گرز مانند سوزنی که از خود امواج رادیوئی ساطع می‌کند وارد دیسک می‌شود تا مواد داخلی دیسک داخلی را از بین ببرد.
نوروتومی با فرکانس رادیویی: در این روش با استفاده از امواج رادیویی ارتباط اعصاب با یکدیگر قطع می‌شود تا از انتقال سیگنالهای درد به مغز ممانعت شده، درد کاهش یابد.
لامینکتومی ستون فقرات: در این عمل استخوان لامینای مهره ستون فقرات برداشته می‌شود تا کانال نخاع بزرگتر شده، فشار موجود روی نخاع و اعصاب کم شود.
جهت مشاهده و خرید تیلت بورد فیزیوتراپی (تخت تیلت تیبل) کلیک کنید
تجهیزات پزشکی وینکل پلاس
جلوگیری از کمردرد
برای جلوگیری از ابتلا به کمردرد باید کمر را سالم و قوی نگه داشت. برای این کار راههای مختلفی وجود دارد که در اینجا به مهمترین آنها اشاره می‌شود:
ورزش منظم: ورزشهای هوازی سبک مانند شنا و پیاده‌روی در عین اینکه به کمر فشار نمی‌آورند، قدرت و استقامت عضلات کمر را افزایش داده، عملکرد آنها را بهتر می‌کنند. همچنین، تمرینات مخصوص عضلات شکم و پشت، مرکز بدن را تقویت کرده، عضلات آن قسمت را حالت میدهند تا مثل یک کرست طبیعی از پشت کمر محافظت کنند.
حفظ وزن سالم: وزن اضافی مخصوصا در ناحیه شکم، به عضلات پشت کمر فشار وارد می‌کند و کاهش وزن می‌تواند از کمردرد پیشگیری کند.
ترک سیگار: مصرف سیگار با افزایش خطر کمردرد همراه است. نیکوتین موجود در سیگار باعث کاهش جریان خون و تخریب دیسک می‌شود.
پیروی از رژیم غذایی مناسب: رژیم غذایی باید دارای مقدار کافی کلسیم و ویتامین D باشد. این ترکیبات سلامت استخوان را تامین می‌کنند.
استفاده هوشمندانه از بدن: باید از حرکاتی که کمر را می‌پیچاند یا بر آن فشار وارد می‌کند خودداری کرد. همچنین، درست ایستادن، درست نشستن، درست بلند کردن اشیاء، درست خم شدن و درست رانندگی کردن اهمیت بسیاری دارد.
رعایت موارد زیر نیز در پیشگیری از کمردرد موثر است:
- پوشیدن کفش مناسب
- استفاده از تخت، تشک و بالش مناسب
- اجتناب از حمل اشیاء سنگین
کمردرد در زنان
به دلایل مختلفی، زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به کمردرد هستند. در اینجا به بعضی از دلایل اختصاصی کمردرد در زنان اشاره می‌شود:
بارداری: تغییرات هورمونی و فشار جنین بر پایین کمر، علل اصلی درد کمر در زنان هستند. ترشح هورمون باعث شل شدن مفاصل و رباط‌های حمایت کننده در ناحیه ستون فقرات و لگن شده، در عملکرد مفصل ساکروایلیاک ایجاد اختلال و درد می‌کند. همچنین، جابجایی مرکز ثقل بدن و افزایش وزن طبیعی در بارداری فشار وارده به عضلات و استخوانهای پشت را بیشتر می‌کند.
چرخه قاعدگی: نوسانات هورمونی، با تاثیر بر عضلات، حساسیت درد را بالا می‌برند. درد ارجاعی (از زیر شکم به پایین کمر) نیز در سیکل قاعدگی توسط بسیاری از زنان تجربه می‌شود.
یائسگی: کاهش میزان هورمون استروژن پس از یائسگی باعث تخریب دیسک و زمینه ساز کمردرد می‌شود.
اختلالات پزشکی: عفونتهای موجود در مثانه و لگن، اختلالات تخمدان (مانند کیست)، فیبروم رحم، و اندومتریوز باعث ایجاد درد ارجاعی در کمر می‌شوند.
جهت مشاهده و خرید صندلی کوادریسپس کلیک کنید
تجهیزات پزشکی وینکل پلاس
