لوپوس چیست؟ علائم و درمان آن!

لوپوس یکی از انواع بیماری های خود ایمنی است که در نتیجه حمله سیستم ایمنی بدن به بافت ها و اندام های خودی ایجاد می شود. بیماری لوپوس می‌تواند تمامی قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله پوست، مفاصل، کلیه، ریه، مغز و نخاع، قلب و عروق خونی و سایر بافت‌های بدن.

انواع لوپوس

1. لوپوس اریتماتوی سیستمیک:
   لوپوس اریتماتوی سیستمیک یا SLE، یکی از انواع بیماری لوپوس است که در آن، سیستم ایمنی بدن به طور نادرست عمل می‌کند و به بافت‌های مختلف بدن حمله می‌کند. بیماری SLE می‌تواند تمامی قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله پوست، مفاصل، کلیه، ریه، مغز و نخاع، قلب و عروق خونی و سایر بافت‌های بدن.
2. لوپوس دیسکوئید یا جلدی:
   لوپوس دیسکوئید یا لوپوس جلدی، نوعی بیماری لوپوس است که در آن، پوست و موهای سر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
3. لوپوس ناشی از دارو:
   لوپوس ناشی از دارو یا DIL، نوعی بیماری لوپوس است که در نتیجه مصرف برخی داروها ایجاد می‌شود. برخی از داروهایی که ممکن است باعث ایجاد لوپوس ناشی از دارو شوند، شامل داروهای ضد تشنج، داروهای ضد ویروسی، داروهای ضد دیابت و داروهای ضد انعقاد خون هستند.
4. لوپوس نوزادی:
   لوپوس نوزادی یا NLE، نوعی بیماری لوپوس است که در نتیجه وارد شدن آنتی بادی‌های مادر به بدن جنین در دوران بارداری ایجاد می‌شود. این آنتی بادی‌ها می‌توانند بافت‌های مختلف جنین را تحت تأثیر قرار دهند، از جمله پوست، مفاصل، کلیه، ریه، مغز و نخاع، قلب و عروق خونی و سایر بافت‌های بدن.

علت لوپوس

علت ایجاد لوپوس هنوز به طور کامل مشخص نشده است. با این حال، تحقیقات نشان داده است که چندین عامل می‌توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. برخی از این عوامل عبارتند از:

1. ژنتیک: برخی از ژن‌هایی که مرتبط با عملکرد سیستم ایمنی بدن هستند و همچنین ژن‌هایی که مرتبط با تولید آنتی بادی‌ها هستند، می‌توانند در ایجاد بیماری لوپوس نقش داشته باشند.
2. عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند تنش، عفونت، تغذیه نامناسب و مصرف داروهای خاص می‌توانند در ایجاد بیماری لوپوس نقش داشته باشند.
3. هورمون‌ها: تحقیقات نشان داده است که هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون ممکن است در ایجاد بیماری لوپوس نقش داشته باشند.
4. عوامل ایمنی: در بیماران لوپوس، سیستم ایمنی بدن به طور نادرست عمل می‌کند و به بافت‌های مختلف بدن حمله می‌کند. برخی عوامل ایمنی مانند آنتی بادی‌ها و سلول‌های سیستم ایمنی ممکن است در ایجاد بیماری لوپوس نقش داشته باشند.

در کل، عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد بیماری لوپوس نقش داشته باشند. به همین دلیل، درمان بیماری لوپوس نیازمند شناسایی دقیق عوامل موثر در هر بیمار است.

علائم لوپوس

1. ایجاد درد در مفاصل: درد و تورم مفاصل یکی از علائم شایع بیماری لوپوس است که می‌تواند در هر مفصلی از بدن ایجاد شود، اما معمولاً در مفاصل دست‌ها، پاها، زانوها، مچ‌ها و آرنج‌ها مشاهده می‌شود. این درد به صورت مزمن و پراکنده در طول روز و شب ادامه دارد و ممکن است با فعالیت‌های روزمره بیشتر شدید شود.
2. ایجاد راش های پروانه ای در پوست: راش پروانه‌ای یا Malar rash یکی از علائم شایع بیماری لوپوس است که در نواحی صورت به خصوص در منطقه بین دو چشم و روی بینی ظاهر می‌شود. این راش به صورت یک الگوی مشخص شکل پروانه دارد و به طور معمول با درمان بیماری بهبود می‌یابد.
3. ایجاد تغییر در ناخن ها: در بیماران لوپوس، تغییراتی در ناخن‌ها مشاهده می‌شود که ممکن است شامل شکستگی ناخن‌ها، ضخیم شدن ناخن‌ها و یا افتادن ناخن‌ها باشد.
4. تب و خستگی: تب و خستگی دو علامت شایع بیماری لوپوس هستند که معمولاً باعث تحلیل عملکرد روزمره بیمار می‌شوند. این علائم ممکن است در دوره‌های فعالیت بیماری شدیدتر باشند.
5. حساسیت به نور خورشید: بیماران لوپوس ممکن است به نور خورشید حساسیت داشته باشند و پس از تعرض به نور خورشید، علائمی مانند خارش، سوزش، قرمزی و تورم در پوست ظاهر شود.
6. ریزش مو: ریزش مو یکی از علائم بیماری لوپوس است که معمولاً در نواحیی از سر مانند بالای پیشانی و یا در جلوی سر شروع می‌شود و به تدریج به سایر نواحی سر و بدن گسترش می‌یابد.
7. Raynaud’s phenomenon: این علامت شامل تنگی عروق دست‌ها و پاها در پاسخ به تعرض به سرما است. در بیماران لوپوس ممکن است به دلیل ایجاد التهاب در دیواره‌ی عروق، این علامت شدیدتر از حالت عادی باشد.
8. درد در قفسه سینه: در بیماران لوپوس، درد در قفسه سینه نیز مشاهده می‌شود که ممکن است ناشی از التهاب در عروقی باشد که در داخل و یا بین قلب باشد. این درد ممکن است با تنفس عمیق، خفگی و یا سرفه بیشتر شود.
9. سر درد: سردرد یکی از علائم شایع بیماری لوپوس است که ممکن است به صورت مزمن و پراکنده در طول روز و شب ادامه دارد. معمولاً این سردرد در ناحیه‌ی جلوی سر و یا در ناحیه‌ی گردنی قرار دارد.
10. از دست دادن اشتها و کاهش وزن: در بیماران لوپوس، افزایش تولید سیتوکین‌ها ممکن است باعث کاهش اشتها و کاهش وزن بیمار شود.
11. تورم مفاصل و ماهیچه‌ها: تورم مفاصل و ماهیچه‌ها در بیماران لوپوس مشاهده می‌شود که ممکن است باعث محدودیت در حرکت و درد شدید در مناطق مبتلا شده شود.
12. تورم غدد یا غدد لنفاوی: در بیماران لوپوس، تورم غدد لنفاوی و یا غدد دیگر در بدن ممکن است مشاهده شود که ممکن است به علت افزایش فعالیت سیستم ایمنی به وجود آید.
13. تنگی نفس: تنگی نفس یکی از علائم شایع بیماری لوپوس است که ممکن است به علت التهاب در ریه‌ها و یا در شرایطی که عروق ریه‌ای تحت تاثیر بیماری قرار دارند، ایجاد شود.
14. خشکی چشم‌ها: در بیماران لوپوس، خشکی چشم‌ها و یا تحریک چشم‌ها مشاهده می‌شود که ممکن است به علت التهاب در چشم‌ها و یا ایجاد ضایعات در پوست پلکان باشد.
15. زخم دهان: در بیماران لوپوس، زخم‌های دهانی شایع است که ممکن است به صورت دردناک و باعث محدودیت در خوردن و نوشیدن غذاها باشد.

عوارض لوپوس

بیماری لوپوس می‌تواند بر روی بخش‌های مختلف بدن تاثیر بگذارد. برخی از این مناطق شامل:

1. کلیه‌ها: بیماری لوپوس می‌تواند باعث آسیب دیدگی کلیه‌ها شود که ممکن است باعث کاهش عملکرد کلیه‌ها و حتی نیاز به دیالیز شود.
2. مغز و سیستم عصبی مرکزی: بعضی از بیماران لوپوس ممکن است تحت تأثیر بیماری قرار گیرند که باعث آسیب دیدگی مغز و سیستم عصبی مرکزی شود. این علائم ممکن است شامل سردرد، تشنج، سرگیجه و اختلالات خواب باشد.
3. خون و رگ‌های خونی: بیماری لوپوس می‌تواند باعث آسیب دیدگی رگ‌ها و خون شود، که ممکن است منجر به ایجاد خونریزی‌ها، تشکیل خون‌گرم و یا سایر اختلالات خونی شود.
4. ریه: در بیماران لوپوس ممکن است التهاب در ریه‌ها و یا آسیب دیدگی به بافت ریه رخ دهد که ممکن است باعث ایجاد علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، خستگی و آسم شود.
5. قلب: بیماری لوپوس می‌تواند باعث آسیب دیدگی قلب شود که می‌تواند شامل ایجاد التهاب در عضله قلب، سایر اختلالات قلبی و یا ایجاد ترومبوز در عروق قلبی باشد.
6. عفونت: بیماری لوپوس ممکن است باعث افزایش خطر عفونت‌های مختلف شود، زیرا سیستم ایمنی بدن بیماران لوپوس معمولاً ضعیفتر است.
7. سرطان: بیماران لوپوس ممکن است به اختلالات خاصی مانند سرطان لنفاوی و یا سرطان پوست و سایر انواع سرطان‌ها در بیشتر از جمعیت عمومی بیشتر عرضه شوند.
8. نکروز آواسکولار: در بیماران لوپوس ممکن است به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن، نکروز آواسکولار رخ دهد که شامل تخریب بافت‌های بدن مانند پوست، بافت چشم و دیگر بافت‌های بدن است.
9. عوارض بارداری: بیماری لوپوس ممکن است در زنان باردار باعث ایجاد عوارض مانند سقط جنین، پیش‌زایمان زودرس و یا ایجاد اختلالاتوایمنی در جنین شود. بنابراین، زنان باردار با بیماری لوپوس باید تحت مراقبت دقیق پزشکی قرار گیرند.

نحوه تشخیص

تشخیص بیماری لوپوس معمولاً با ترکیبی از علائم بالینی، آزمایشات خونی و پوستی و تصویربرداری انجام می‌شود. در ادامه به برخی از روش‌های تشخیص بیشتر پرداخته می‌شود:

1. تاریخچه بالینی: در این مرحله، پزشک اطلاعاتی درباره علائم و نشانه‌هایی که بیمار تجربه کرده است، جمع‌آوری می‌کند. بیماران مبتلا به لوپوس معمولاً علائمی مانند خستگی، تب، درد مفاصل، طاسی پوستی و خونریزی‌های ناشی از کاهش تعداد پلاکت‌ها در خون را تجربه می‌کنند.
2. آزمایشات خونی: آزمایشات خونی می‌تواند به پزشک کمک کند تا لوپوس را تشخیص دهد. در بیماران لوپوس، ممکن است میزان آنتی‌بادی در بدن بیشتر از حد معمول باشد، که می‌تواند باعث آسیب دیدگی به بافت‌های بدن شود. همچنین، میزان سلول‌های سفید خون (پلی‌مورفونوکلئار) و تعداد پلاکت‌ها در بدن بیماران لوپوس معمولاً کمتر از حد معمول است.
3. آزمایشات پوستی: در بیماران لوپوس، ممکن است طاسی‌های پوستی شدید و آسیب دیده به دیده شوند. به علاوه، برخی بیماران ممکن است نشانه‌هایی مانند زخم‌های پوستی و یا خارش‌های شدید را تجربه کنند. پزشک ممکن است با استفاده از آزمایشات پوستی مانند بیوپسی پوست و یا آزمایشات خونی مربوط به پوست، بتواند لوپوس را تشخیص دهد.
4. تصویربرداری: تصویربرداری می‌تواند به پزشک کمک کند تا آسیب دیدگی به بافت‌های بدن را تشخیص دهد. به عنوان مثال، ممکن است از طریق تصویربرداری داخلی مانند رادیوگرافی و یا اسکن‌های MRI، پزشک بتواند آسیب دیدگی به مفاصل، ریه‌ها و یا اعضای دیگر بدن را تشخیص دهد.

درمان دارویی

درمان دارویی لوپوس به توجه به نوع و شدت بیماری، علائم و نشانه‌های شما و سایر عوامل مانند سن، جنسیت و سوابق پزشکی شما متفاوت است. در ادامه به برخی از داروهای استفاده شده در درمان لوپوس اشاره شده است:

1. داروهای ضد التهاب کورتیکواستروئید: این داروها برای کاهش التهاب و درد در بیماران لوپوس استفاده می‌شوند. برخی از نمونه‌های این داروها شامل پردنیزولون، پردنیزون و دکسامتازون هستند.
2. داروهای ضد مالاریا: این داروها به عنوان یکی از روش‌های درمانی لوپوس مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از داروهای ضد مالاریا شامل هیدروکسی کلروکین و کلروکین فسفات هستند.
3. داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی: این داروها برای کنترل علائم و نشانه‌های لوپوس مانند طاسی پوستی، التهاب مفاصل و آسیب دیدگی به اعضای دیگر بدن استفاده می‌شوند. برخی از نمونه‌های این داروها شامل آزاتیوپرین، ایموران و متوترکسات هستند.
4. داروهای بیولوژیک: این داروها به عنوان یکی از روش‌های درمانی لوپوس استفاده می‌شوند و به صورت تزریقی به بیمار تجویز می‌شوند. برخی از نمونه‌های این داروها شامل بلیموماب، ریتوکسیماب و بنلیوماب هستند.

نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که هر دارویی برای درمان لوپوس باید توسط پزشک تجویز شود و استفاده بی‌رویه از داروها ممکن است عوارض جدی داشته باشد. همچنین، باید به یاد داشت که هیچ دارویی قادر به درمان کامل لوپوس نیست و استفاده از داروها برای کنترل علائم و نشانه‌های بیماری است.

بیماری های مشابه

لوپوس یکی از بیماری‌های اتوایمیونیتری است که باعث ایجاد التهاب در اعضای مختلف بدن می‌شود. برخی از بیماری‌های دیگر که ممکن است با لوپوس شباهت داشته باشند عبارتند از:

1. آرتریت روماتوئید: این بیماری نیز یکی از بیماری‌های اتوایمیونیتری است که باعث ایجاد التهاب در مفاصل می‌شود. در مقایسه با لوپوس، آرتریت روماتوئید بیشتر تمرکز خود را بر روی مفاصل می‌گذارد.
2. Rhupus: Rhupus یک ترکیب از روماتوئید و لوپوس است. افرادی که این بیماری را دارند، علائمی از هر دو بیماری را تجربه می‌کنند.
3. بیماری بافت همبند مختلط: این بیماری یک ترکیب از بیماری‌های مختلف است که باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن می‌شود، شامل علائمی مانند التهاب مفاصل، طاسی پوستی و آسیب دیدگی به اعضای دیگر بدن است.
4. اسکلروز سیستمیک: این بیماری نیز یک بیماری اتوایمیونیتری است که باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن، از جمله پوست، مفاصل، ریه‌ها، کلیه‌ها و قلب می‌شود.
5. سندرم شوگرن: این بیماری نیز یک بیماری اتوایمیونیتری است که باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن، از جمله بافت‌های دهان، چشم، پوست، مفاصل و غدد بدن می‌شود.
6. واسکولیت: این بیماری باعث ایجاد التهاب در دیواره‌ی عروق بدن می‌شود.
7. سندرم بهجت: این بیماری نیز یک بیماری اتوایمیونیتری است که باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن، از جمله پوست، مفاصل، کلیه‌ها و سیستم عصبی می‌شود.
8. درماتومیوزیت: این بیماری نیز باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن، از جمله عضلات و پوست می‌شود.
9. بیماری استیل بالغین: این بیماری باعث ایجاد التهاب در سیستم عصبی مرکزی و پیرامونی بدن می‌شود.
10. بیماری کیکوچی: این بیماری نیزیک بیماری اتوایمیونیتری است که باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن، از جمله مفاصل، پوست و عضلات می‌شود.
11. بیماری سرم: این بیماری نیز یک بیماری اتوایمیونیتری است که باعث ایجاد التهاب در عروق بدن می‌شود.
12. فیبرومیالژیا: این بیماری باعث درد و سفتی ماهیچه‌ها و بافت‌های نرم دیگر بدن می‌شود.
13. بدخیمی ها: بدخیمی‌ها به نوعی سرطان است که باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن می‌شود.
14. عفونت‌ها: برخی از عفونت‌ها نیز ممکن است باعث ایجاد التهاب در بدن شوند، اما این تاثیرات معمولا به مدت کوتاهی است و با درمان عفونت، بهبود می‌یابد.

به طور کلی، بیشتر بیماری‌هایی که با لوپوس شباهت دارند، باعث ایجاد التهاب در بافت‌های مختلف بدن می‌شوند، اما محل تمرکز التهاب و نوع علائم ممکن است با هم متفاوت باشد. بهتر است برای تشخیص و درمان هر یک از این بیماری‌ها، با پزشک متخصص مرتبط مشورت کنید.

درمان خانگی

لازم به ذکر است که درمان لوپوس توسط پزشک متخصص بیماری‌های روماتولوژی یا دیگر تخصص‌های مرتبط انجام می‌شود و روش‌های درمان خانگی و طب سنتی نباید جایگزین درمان پزشکی شوند. با این حال، برخی از روش‌های خانگی و طب سنتی می‌توانند به کاهش علائم لوپوس کمک کنند. در ادامه به برخی از روش‌های درمان خانگی و طب سنتی لوپوس اشاره شده است:

1. اعمال حرارت و سرما: استفاده از آبگرمکن و یا یخ در برخی از نقاط دردناک بدن می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. با این حال، قبل از استفاده از این روش‌ها، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
2. شرکت در فعالیت‌های آرام سازی یا مراقبه، از جمله یوگا و تای چی: این فعالیت‌ها می‌توانند به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک کنند. با این حال، قبل از شروع هرگونه فعالیت بدنی جدید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
3. در صورت امکان انجام منظم ورزش: ورزش منظم می‌تواند به بهبود سلامتی و کاهش علائم لوپوس کمک کند. با این حال، باید به یاد داشت که ورزش بیش از حد می‌تواند عوارض جدی برای بیماران لوپوس داشته باشد. بنابراین، قبل از انجام هرگونه ورزش، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
4. اجتناب از قرار گرفتن در معرض آفتاب: بیماران لوپوس ممکن است در برابر نور خورشید حساسیت داشته باشند. بنابراین، بهتر است در معرض آفتاب قرار نگیرید و از استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
5. تا حد امکان، اجتناب از استرس: استرس ممکن است علائم لوپوس را تشدید کند. بنابراین، تلاش کنید استرس را کاهش دهید و از روش‌های مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یا تمرینات آرامشی استفاده کنید.

مقالات مرتبط:

1. هماتوم چیست؟ انواع آن را بشناسیم! (۱)
2. رفلکس وازوواگال چیست؟ (۱)
3. ترومبوز چیست؟ انواع آن را بشناسیم! (۱)
4. آبسه ریوی چیست؟ راه های درمان! (۱)