در قانون جمهوری اسلامی ایران، طلاق به دلیل ضرب و شتم زوجه توسط شوهر، در صورتی که اثبات شود، مورد تأیید قرار می‌گیرد.
بند ۴ تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ایران می‌گوید: “ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر که عرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد، در صورت اثبات توسط زوجه، دادگاه شوهر را اجبار به طلاق به دلیل ضرب و شتم می‌نماید.”
بنابراین، در صورتی که زوجه بتواند اثبات کند که شوهر او را مورد ضرب و شتم قرار داده است و این سوء رفتار قابل تحمل نبوده، دادگاه می‌تواند شوهر را به طلاق اجباری محکوم کند.
اثبات ضرب و شتم
در قانون جمهوری اسلامی ایران، برای اثبات ضرب و شتم توسط شوهر، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد که به شرح زیر است:
- اقرار صریح یا ضمنی شوهر: در این روش، شوهر می‌تواند به صورت صریح یا ضمنی اقرار کند که زن را ضرب و شتم کرده است. اما باید توجه داشت که در برخی موارد، شوهر ممکن است این اقرار را نکند یا تلاش کند برای انکار واقعیت‌ها.
- شهادت شهود: در این روش، شاهدانی که شاهد خشونت و سوء رفتار مرد نسبت به زن بوده‌اند، می‌توانند به دادگاه شهادت دهند و این موضوع را تأیید کنند. اما باید توجه داشت که شاهدانی که شاهد خشونت بوده‌اند، ممکن است از شهرت خود در محله یا خطراتی که ممکن است برای خودشان ایجاد شود، مترد شده و شهادت ندهند.
- گرفتن رأی محکومیت ضرب و جرح از دادگاه کیفری: در صورتی که شوهر به خاطر خشونت مورد محاکمه قرار گرفته و از سوی دادگاه کیفری به جرم ضرب و جرح محکوم شده باشد، این موضوع می‌تواند به عنوان شواهدی در دادگاه خانواده برای اثبات ضرب و شتم استفاده شود.
- تقاضای زوجه از دادگاه برای ارجاع امر به مددکاری به جهت تحقیق از همسایگان محل زندگی زوجین در خصوص ضرب و شتم: در این روش، زن می‌تواند به دادگاه درخواست کند تا به منظور تحقیق در مورد خشونت و سوء رفتار شوهر، به مددکاری رجوع شود و از همسایگان محل زندگی زوجین در خصوص این موضوع تحقیقاتی انجام شود.
- در قانون جمهوری اسلامی ایران، صرف گرفتن گواهی پزشکی قانونی که نشان دهنده ضرب و جرح و میزان آن است، به تنهایی کافی نیست و نمی‌تواند دلالت بر سوء رفتار زوج باشد. چرا که شواهد دیگری نیز باید برای اثبات خشونت و سوء رفتار زوج در اختیار دادگاه قرار گیرد. در واقع، گواهی پزشکی قانونی تنها یکی از شواهدی است که می‌تواند استفاده شود تا نشان دهد که خشونت و ضرب و شتم رخ داده است.
برای کسب اطلاعات در مورد ازدواج مجدد، شرایط و مجازات آن کلیک کنید
مدارک مورد نیاز
برای اقامه دعوای طلاق به دلیل خشونت در قانون جمهوری اسلامی، باید مدارک شناسایی مورد نیاز را در اختیار دادگاه قرار داد. برخی از این مدارک عبارتند از:
- کارت ملی/شناسنامه: کارت ملی یا شناسنامه از مهمترین مدارک شناسایی هستند که برای اقامه دعوای طلاق به دلیل خشونت باید در اختیار دادگاه قرار داده شوند.
- گواهی ازدواج و اسناد مربوط به آن: برای اثبات اینکه شما با شوهر خود ازدواج کرده‌اید، باید گواهی ازدواج و اسناد مربوط به آن را در اختیار دادگاه قرار دهید.
- شواهد خشونت و سوء رفتار شوهر: شواهدی مانند گواهی پزشکی، شهادت شاهدان، اسناد و مدارک، گزارش‌های تحقیقات پلیس و دادستانی، مدارک مالی، گزارش‌های روانپزشکی و… نیز باید در اختیار دادگاه قرار داده شوند.
- مدارک مربوط به فرزندان: در صورتی که شما و شوهرتان فرزندانی دارید، باید مدارک مربوط به آنها را نیز در اختیار دادگاه قرار دهید. این مدارک می‌توانند شامل شناسنامه، گواهی تولد و… باشند.
- سایر مدارک: در صورتی که مدارک دیگری نیز وجود دارد که به عنوان شواهد در اثبات خشونت و سوء رفتار شوهر می‌توانند استفاده شوند، باید آنها را نیز در اختیار دادگاه قرار دهید.
خوف ضرر بدنی ناشی از زندگی مشترک
می‌توان گفت که صرف تعهد زوج بر عدم ارتکاب ضرب و شتم در آینده، به تنهایی می‌تواند به منزله اقرار وی به انجام ضرب و شتم در گذشته تلقی نشود. بنابراین، در صورتی که در دادگاه ادعای خشونت و سوء رفتار شوهر در گذشته مطرح شده باشد، باید مدارک و شواهد مورد نیاز برای اثبات آنها را در دادگاه ارائه داد. این شواهد می‌توانند شامل گواهی پزشکی، شهادت شاهدان، اسناد و مدارک و… باشند.
همچنین، مطابق با قانون جمهوری اسلامی، در صورتی که زوج به خشونت و سوء رفتار در گذشته متهم شده باشد، دادگاه می‌تواند با توجه به شواهد موجود، رای صادر کند و حتی در صورتی که زوج تعهد به عدم ارتکاب خشونت در آینده را بدهد، دادگاه می‌تواند شرایطی را برای او تعیین کند که به منظور جلوگیری از تکرار خشونت و سوء رفتارهای آینده باشد. به عنوان مثال، دادگاه می‌تواند زوج را به درمان روانی و رفتاری معرفی کند یا شرایط خاص دیگری را برای او تعیین کند.
اثبات خوف ضرر جانی زوجه
می‌توان گفت که حکم قطعی دادگاه کیفری برای ارتکاب ضرب و شتم توسط شوهر، یکی از شواهد قوی برای اثبات خشونت و سوء رفتار شوهر در دادگاه مدنی است. به عبارت دیگر، در صورتی که زوجه توانسته باشد این حکم را در دادگاه مدنی ارائه کند، این حکم می‌تواند به عنوان شواهدی برای اثبات خشونت و سوء رفتار شوهر در دادگاه مدنی مورد استفاده قرار بگیرد.
در اینجا باید به این نکته توجه داشت که صرفا ارائه حکم قطعی دادگاه کیفری به تنهایی برای صدور حکم الزام به تمکین در دادگاه مدنی کافی نیست و باید سایر شواهد و مدارک مورد نیاز برای اثبات خشونت و سوء رفتار شوهر را نیز در اختیار دادگاه مدنی قرار داد. همچنین، باید توجه داشت که یکبار ضرب و شتم توسط شوهر، به تنهایی ممکن است کافی نباشد برای اثبات خشونت و سوء رفتار دائمی و مداوم او و در نتیجه، نیاز به مدارک و شواهد دیگری در این زمینه نیز وجود دارد.
نقش وکیل در پرونده
وکیل یکی از مهمترین عناصر در پرونده طلاق به دلیل خشونت است و می‌تواند نقش بسیار مؤثری در این پرونده داشته باشد. در ادامه، به برخی از نقش‌های وکیل در این پرونده اشاره خواهم کرد:
- مشاوره حقوقی: وکیل می‌تواند به زن در مورد حقوق و حقوقی که بر اساس قانون جمهوری اسلامی برای او تعریف شده است، مشاوره دهد. وکیل می‌تواند به زن کمک کند تا بهتر درک کند که چه حقوقی دارد و چه مواردی از طلاق به دلیل خشونت می‌تواند بهره‌مند شود.
- نمایندگی در دادگاه: وکیل می‌تواند به عنوان نماینده زن در دادگاه حضور داشته باشد و در برابر دادگاه وکالت کند. وکیل می‌تواند به زن در مقابل دادگاه کمک کند تا بهترین دفاع ممکن را در مورد خشونت و سوء رفتار شوهر خود داشته باشد.
- جمع‌آوری مدارک و شواهد: وکیل می‌تواند به زن کمک کند تا مدارک و شواهد لازم را برای اثبات خشونت و سوء رفتار شوهرش جمع آوری کند. این شواهد می‌تواند شامل گزارش پلیس، حکم قطعی دادگاه کیفری، گزارش پزشکی و… باشند.
- مذاکره: وکیل می‌تواند با وکیل شوهر، به مذاکره بپردازد تا به یک توافق خارج از دادگاه برسند. این مذاکرات ممکن است شامل امضای ارتباط طلاق، تعیین حقوق نفقه و تقسیم دارایی باشد.
- حضور در جلسات رفع خلافی: در صورتی که شوهر توسط دادگاه به رفع خلافی خوانده شده باشد، وکیل می‌تواند به عنوان نماینده زن در این جلسات حضور داشته باشد و به نفع زن از حضور خود در این جلسات تأثیرگذار باشد.
