تنگی کانال نخاعی به انگلیسی به عنوان “Spinal canal stenosis” شناخته می‌شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که تنگی در کانال نخاعی شکل می‌گیرد، که این کانال در داخل ستون فقرات قرار دارد و از نخاع فاصله دارد. برای اینکه این مفهوم را بهتر درک کنید، می‌توان گفت که ستون فقرات شامل استخوان‌ها و بافت‌های نرم (مانند دیسک‌ها و لیگامان‌ها) است که با هم تشکیل دهنده‌ی محور اصلی جسم انسان هستند. کانال نخاعی درون ستون فقرات قرار دارد و عمدتاً از سه بخش تشکیل شده است: فضای مرکزی، فضای جانبی، و فضای بین‌مهره‌ای. اگر سوراخ‌های استخوانی درون ستون فقرات باریک شوند، ممکن است کانال نخاعی تنگ شود و فضای لازم برای عصب ها کاهش یابد که این مسئله می‌تواند به مشکلاتی مانند درد، سردرد، کاهش حس و حرکت و ضعف عضلات منجر شود.
انواع تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی می‌تواند در مناطق مختلف ستون فقرات رخ دهد، از جمله در ناحیه گردن و کمر. بسته به محل تنگی، انواع مختلفی از تنگی کانال نخاعی وجود دارد که عبارتند از:
- تنگی کانال نخاعی مرکزی: این نوع تنگی کانال نخاعی در ناحیه مرکزی ستون فقرات رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به فشار بر روی نخاع شود که علائمی مانند درد، ضعف، کاهش حس و مشکلات در کنترل مثانه و مدفوع را به دنبال دارد.
- تنگی کانال نخاعی جانبی: این نوع تنگی کانال نخاعی در نواحی کمر و گردن رخ می‌دهد و ممکن است علائمی مانند درد، ضعف، کاهش حس و مشکلات در کنترل مثانه و مدفوع را به دنبال داشته باشد.
- تنگی کانال نخاعی مختلط: در این نوع تنگی کانال نخاعی، تنگی هم در ناحیه مرکزی و هم در نواحی جانبی ستون فقرات وجود دارد و ممکن است علائم مربوط به هر دو نوع تنگی کانال نخاعی را داشته باشد.
- تنگی کانال نخاعی متقارن: در این نوع تنگی کانال نخاعی، تنگی هر دو طرف ستون فقرات در یک محور متقابل وجود دارد و ممکن است علائم متناسب با محل تنگی بروز کنند.
علت بروز تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی به علت تضخم و یا فشرده شدن فضای داخل کانال نخاعی اتفاق می‌افتد. علل مختلفی می‌توانند باعث بروز تنگی کانال نخاعی شوند، از جمله:
- هرنی دیسک: در این بیماری، بخشی از غضروف دیسک که در فضای بین دو ستون فقرات قرار دارد، به علت ضعف و یا آسیب بافتی، به سمت نخاع فشرده شده و باعث تنگی کانال نخاعی می‌شود.
- اسپاندیلوز: این بیماری مرتبط با پیری است و باعث تغییرات فیزیولوژیکی در ستون فقرات و دگرگونی شکل آن می‌شود که می‌تواند به تنگی کانال نخاعی و فشار بر روی نخاع منجر شود.
- ستون فقرات دژنراتیو: ستون فقرات دژنراتیو باعث تغییرات در استخوان‌ها و بافت‌های مربوط به ستون فقرات می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به تنگی کانال نخاعی شود.
- ستون فقرات آنژیوماتوز: ستون فقرات آنژیوماتوز یک بیماری نادر است که باعث تورم عروق درون استخوان ستون فقرات می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به تنگی کانال نخاعی شود
- تومورهای فضایی مغزی: تومورهایی که در محدوده مغز و ستون فقرات قرار دارند، می‌توانند به فشار و تنگی کانال نخاعی و علائم مشابه آن منجر شوند.
- آسیب نخاعی: صدمات که به نخاع از جمله صدمات ناشی از حوادث ورزشی، تصادفات و یا ضربه‌های شدید و خشک به ستون فقرات، منجر به تنگی کانال نخاعی می‌شوند.
- بیماری های خلقی: بعضی از بیماری‌های خلقی مانند سندرم داون، سندرم مارفان و آخرین سندرم هنتینگتون، می‌توانند باعث تنگی کانال نخاعی شوند.
- عفونت‌ها: عفونت‌هایی مانند عفونت های ویروسی و باکتریایی می‌توانند باعث التهاب در ناحیه تحتانی ستون فقرات شده و باعث تنگی کانال نخاعی شوند.
- بیماری های خونی: بعضی از بیماری‌های خونی مانند سرطان خون و لوسمی می‌توانند باعث تورم و فشار بر روی نخاع شده و باعث تنگی کانال نخاعی شوند.
علائم تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی با علائم مختلفی همراه است، که بسته به محل و شدت تنگی، متفاوت است. برخی از این علائم عبارتند از:
- درد و ناراحتی در قسمت پایین کمر و ساق پاها
- کمردرد شدید که به ساق پاها و پایین تر انتقال می‌یابد
- ضعف عضلات و کاهش قدرت در پاها و ساق پاها
- کاهش حس و بی حسی در پاها و ساق پاها، به ویژه در ناحیه پایینی ساق پاها و انگشتان پاها
- گرفتگی عضلات ساق پاها هنگام راه رفتن و تلاش برای پیاده روی
- سختی در حرکت دستگاه ادرار و مدفوع، از جمله سختی در تخلیه مثانه و مشکلات در کنترل مدفوع
- ضعف عضلات و کاهش قدرت در دست‌ها و بازوها (در صورتی که تنگی در قسمت گردنی کانال نخاعی وجود داشته باشد)
نحوه تشخیص
تشخیص تنگی کانال نخاعی اغلب با استفاده از تصویربرداری پزشکی انجام می‌شود. متد‌های مختلفی برای تشخیص تنگی کانال نخاعی وجود دارد، از جمله:
- MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی): این روش تصویربرداری دقیقی از نخاع و بافت‌های اطراف آن ارائه می‌دهد و برای تشخیص تنگی کانال نخاعی بسیار مفید است.
- CT (تصویربرداری با توموگرافی کامپیوتری): در این روش، یک سری پرتو ایکس به نخاع فرستاده می‌شود و تصاویری از ستون فقرات و نخاع تولید می‌شود. CT به خوبی برای تشخیص هرنی دیسک و تومورهای ستون فقرات استفاده می‌شود.
- میلوگرام: در این روش، یک ماده رنگی به نخاع تزریق می‌شود و سپس تصاویر از ستون فقرات و نخاع تهیه می‌شود. این روش در برخی موارد برای تشخیص هرنی دیسک و تومورهای ستون فقرات مفید است.
درمان تنگی کانال نخاعی
درمان تنگی کانال نخاعی بسته به شدت علائم، علت و محل تنگی، و وضعیت عمومی بیمار، متفاوت است. در ادامه، روش‌های مختلف درمان تنگی کانال نخاعی را بررسی می‌کنیم:
- داروها: در برخی موارد، داروها می‌توانند بهبود علائم تنگی کانال نخاعی را بهبود بخشند. به عنوان مثال، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند در کاهش التهاب و درد کمک کنند. داروهای ضد درد نیز می‌توانند به کاهش درد مربوط به تنگی کانال نخاعی کمک کنند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند بهبود علائم تنگی کانال نخاعی را بهبود بخشند. تمریناتی مانند تمرینات استقامتی، تمرینات اصلاحی و تمرینات تعادل می‌توانند به کمک بهبود موقعیت بدن و کاهش فشار بر روی نخاع، به بهبود علائم کمک کنند.
- جراحی: در برخی موارد، جراحی می‌تواند تنگی کانال نخاعی را تسکین دهد. در صورتی که تومورها و یا هرنی دیسک باعث تنگی کانال نخاعی شده‌اند، جراحی می‌تواند به کاهش فشار بر روی نخاع و بهبود علائم کمک کند.
- درمان‌های دیگر: در بعضی موارد، درمان‌های دیگری مانند آمپول تزریقی، درمان با لیزر، و یا روش‌های تزریقی می‌توانند به کاهش التهاب و فشار بر روی نخاع کمک کنند.
۱. درمان با جراحی
درمان تنگی کانال نخاعی با جراحی به علت و شدت علائم و محل تنگی، متفاوت است. در ادامه، روش‌های مختلف درمان تنگی کانال نخاعی با جراحی را بررسی می‌کنیم:
- لامینکتومی: در این روش، بخشی از استخوان ستون فقرات که بر روی نخاع فشار ایجاد می‌کند، بریده می‌شود. این روش ممکن است برای درمان تنگی کانال نخاعی به دلیل هرنی دیسک و یا تومورهای ستون فقرات مؤثر باشد.
- فیوژن ستون فقرات: در بعضی موارد، فیوژن ستون فقرات می‌تواند به کاهش فشار بر روی نخاع و بهبود علائم کمک کند. در این روش، دو یا چند استخوان ستون فقرات با استفاده از پیچ و مهره و یا مواد محافظ فیوز می‌شوند.
- دیسککتومی: در بعضی موارد، هرنی دیسک می‌تواند باعث تنگی کانال نخاعی شود. در این روش، قسمتی از هرنی دیسک که بر روی نخاع فشار ایجاد می‌کند، بریده می‌شود.
- کیفیت ستون فقرات: در این روش، یک کیفیت تحت فشار درون استخوان ستون فقرات قرار داده می‌شود تا فشار بر روی نخاع کاهش یابد و علائم تنگی کانال نخاعی بهبود یابد.
- کیفیت لمینوپلاستی: در برخی موارد، لمینوپلاستی می‌تواند به کاهش فشار بر روی نخاع و بهبود علائم کمک کند. در این روش، قسمتی از استخوان ستون فقرات که بر روی نخاع فشار ایجاد می‌کند، بریده و سپس پیشانی شکمی استخوان ستون فقرات با یک پارچه محافظت می‌شود.
۲. درمان با طب سنتی
تنگی کانال نخاعی یک بیماری جدی است و برخی موارد نیاز به درمان جراحی دارند. با این حال، برخی افراد ممکن است به دنبال روش‌های درمان طب سنتی باشند. در اینجا، تعدادی از روش‌های درمانی طب سنتی برای تنگی کانال نخاعی معرفی می‌شوند:
- درمان با گیاهان: برخی گیاهان می‌توانند در کاهش التهاب و درد مربوط به تنگی کانال نخاعی کمک کنند. به عنوان مثال، زنجبیل، قرص گوگول، دارچین و برگ‌های بوقلمون ممکن است به کاهش درد کمک کنند. همچنین، یک عصاره گیاهی به نام هارپاگوفیتوم ممکن است به کاهش التهاب و درد مربوط به تنگی کانال نخاعی کمک کند.
- درمان با ماساژ: ماساژ می‌تواند به کاهش فشار و درد مربوط به تنگی کانال نخاعی کمک کند. ماساژ می‌تواند باعث افزایش جریان خون در منطقه مورد نظر شود و باعث بهبود علائم شود.
- درمان با یوگا: تمرینات یوگا می‌تواند به کاهش فشار بر روی نخاع و بهبود علائم کمک کنند. تمرینات یوگا می‌توانند به کمک بهبود موقعیت بدن و کاهش فشار بر روی نخاع، به بهبود علائم کمک کنند.
- درمان با هومیوپاتی: درمان هومیوپاتی می‌تواند به کاهش درد، التهاب و فشار بر روی نخاع کمک کند. به عنوان مثال، روغن آرنیکا و آرنیکا ترکیبی از گیاهان می‌تواند به کاهش التهاب و درد مربوط به تنگی کانال نخاعی کمک کند.
مهم است که قبل از تصمیم‌گیری درباره درمان تنگی کانال نخاعی با طب سنتی، با پزشک معالج خود مشورت کنید. برخی روش‌های طب سنتی ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و در برخی موارد ممکن است برای شما مناسب نباشند. بهترین راهنمایی برای درمان تنگی کانال نخاعی با طب سنتی، مشاوره با پزشک متخصص است.
درمان با طب سوزنی
تنگی کانال نخاعی یک بیماری جدی است که نیاز به درمان مناسب دارد. طب سوزنی یکی از روش‌های درمانی غیرجراحیایی است که می‌تواند در درمان تنگی کانال نخاعی مؤثر باشد. در ادامه، تعدادی از روش‌های درمانی طب سوزنی برای تنگی کانال نخاعی معرفی شده است:
- آکوپانکچر: در این روش، سوزن‌های بسیار نازک در نقاط مختلفی از بدن قرار داده می‌شوند. این روش می‌تواند به کاهش درد و التهاب مرتبط با تنگی کانال نخاعی کمک کند.
- ماساژ با سوزن: در این روش، ماساژ با سوزن‌های نازک در نقاط مختلفی از بدن انجام می‌شود. این روش می‌تواند به کاهش درد و فشار بر روی نخاع کمک کند.
- مزوتراپی: در این روش، مواد درمانی به کمک سوزن‌های نازک در پوست تزریق می‌شود. این مواد می‌توانند به کاهش التهاب و درد مرتبط با تنگی کانال نخاعی کمک کنند.
- کوانتوم: در این روش، با استفاده از سوزن‌های نازک و میدان‌های الکترومغناطیسی، انرژی در برخی نقاط از بدن اعمال می‌شود. این روش می‌تواند به بهبود علائم مرتبط با تنگی کانال نخاعی کمک کند.
مهم است که قبل از تصمیم‌گیری درباره درمان تنگی کانال نخاعی با طب سوزنی، با پزشک معالج خود مشورت کنید. برخی روش‌های طب سوزنی ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و در برخی موارد ممکن است برای شما مناسب نباشند. بهترین راهنمایی برای درمان تنگی کانال نخاعی با طب سوزنی، مشاوره با پزشک متخصص است.
